dertiende dalai lama Thubten Gyatso

dertiende dalai lama Thubten Gyatso regeerde vanaf 1895 over Tibet in het geopolitieke veld met Brits-Indië, Rusland en China, waarbij hij na de Chinese strafexpeditie van 1910 en de val van de Qing-dynastie met de Xinhai-revolutie van 1911, zich uiteindelijk onafhankelijk verklaarde door met Mongolië het Verdrag van Urga te tekenen. Eind 1912 verlieten de laatste Mantsjoetroepen Centraal Tibet; in Kham en Amdo bleef het nog lange tijd onrustig. China deed nog verschillende pogingen, maar de Chinese invloed was tot 1950 nihil en Tibet was in deze periode de facto een onafhankelijke theocratie, waarin de dalai lama zowel politiek als geestelijk de hoogste autoriteit was.

Thubten Gyatso moderniseerde het leger en breidde in de jaren '30 het territorium uit tot Dajianlu en Derge, gebieden die ook al aan de vijfde dalai lama Ngawang Lobsang Gyatso hadden toebehoord. De uitbreiding van het leger liep echter stuk op het verzet van de monniken uit de grootste kloosters, die de daarmee gepaard gaande belastingverhogingen weigerden te betalen. Ondanks dat verschillende hervormingen slaagden, waren er nog meer die, net als de uitbreiding van Tibets kleine leger, op de conservatieve geestelijkheid schipbreuk liepen. In 1933 overleed de dertiende dalai lama, waarna eerst een regent en daarna de veertiende dalai lama Tenzin Gyatso vanaf 1950 vanaf vijftienjarige leeftijd regeerde.

[bewerken] Tibet sinds 1950